Baker en Wigram (2005) definiëren Songwriting in muziektherapie als “het proces van creëren, noteren en/of opnemen van teksten en muziek door cliënt en therapeut binnen een therapeutische relatie om psychosociale, emotionele, cognitieve en communicatieve behoeften te behandelen”.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan het maken van een eigen lied met krachtbronnen, belangrijke herinneringen of personen, of juist over een moeilijke periode, in iemands leven om te komen tot verwerking, acceptatie en/of inzicht.

Songwriting kan in allerlei verschillende muziekstijlen: van popballades, stevige rockmuziek tot rap
& hip-hop. 

Het gaat nooit om het muzikaal product ansich, maar om het psychisch proces dat met het muzikaal proces samenhangt.

De songwriting kan de mogelijkheid bieden om de emoties van de cliënt vorm te geven. Zijn emoties worden geordend, tastbaar, grijpbaar en overzichtelijk – net als een lied. Door iemands situatie bijvoorbeeld tastbaar te kunnen maken voor buitenstaanders kan er (meer) begrip ontstaan.

De songwriting kan daarnaast voor emotionele opluchting/ontlading zorgen, omdat de cliënt zijn emoties op een muzikale manier en een veilige manier kan uiten. In het proces van de vormgeving en de muzikale expressie kan de cliënt steeds meer op zichzelf vertrouwen en trots op zichzelf worden. Het heeft een groot positief effect op zijn gevoel van eigenwaarde.

De muziektherapeutische methode songwriting kan ook positieve invloed hebben op het verliesverwerkingsproces, namelijk het ervaren van de gevoelens en reacties die volgen op het verlies, het ervaren en ontdekken van nieuwe mogelijkheden om met eigen emoties om te gaan en het verlies emotioneel een plaats geven.

De methode “songwriting” wordt binnen muziektherapie dus onder andere gebruikt voor:

  • Ondersteuning in het uiten van emoties
  • Het reflecteren op iemands verleden
  • Het onder woorden brengen van moeilijke, persoonlijke, thema’s
  • Het bevorderen van groepscohesie en het stimuleren van sociale interactie binnen groepstherapie
  • Verwerking / acceptatie van ziekte- of verliesproces en/of trauma
  • Versterken eigenwaarden
  • Vergroten van zelfvertrouwen, plezier, gevoel van vrijheid en/of ontspanning
  • Bieden van afleiding

Zo schreef Smith (2006) een case-study over een cliënt met een depressie en een borderline-persoonlijkheidsstoornis. Door songwriting heeft deze cliënt een manier ontdekt om in contact te komen met zijn innerlijke emoties, en om deze met anderen te delen. Waardoor zjin eigenwaarde werd versterkt.

O´Callaghan (1996) bewees dat songwriting een goede techniek voor de cliënten in palliatieve zorg is, omdat thema´s van songwriting hun fysieke, psycho-sociale en spirituele behoeften kunnen ondersteunen.

Brandt (1997) schrijft dat de kracht van “liederen schrijven en uitvoeren” in het hier en nu ligt en in het kunnen beleven van vroegere gebeurtenissen en de emoties die zij teweeg brengen. Daarnaast zei Brandt dat de waarde van songwriting is dat het verhaal van de cliënt wordt opgeschreven en vastgelegd op papier, hetgeen tot een tastbaar, zichtbaar en blijvend resultaat leidt.

Dalton en Krout (2005) hebben onderzoek gedaan naar de ontwikkeling van het rouwproces door songwriting bij adolescenten die een ingrijpende, pijnlijke gebeurtenis in hun leven meemaakten (zoals bijvoorbeeld de zelfmoord van een geliefde). Ze concludeerden dat er een positieve ontwikkeling wordt gezien bij vijf gebieden van erkenning van de realiteit waarin de geliefde niet meer bestaat, emoties/stemming, herinneringen, intergratie en de ontwikkeling van de mentaliteit bij de adolescenten die de muziektherapeutische behandeling songwriting gekregen hebben.

Baker et al. (2005) hebben onderzoek gedaan naar de thema’s van songwriting bij de cliënt met traumatisch hersenletsel. De mannelijke cliënten met traumatisch hersenletsel focusten meer op de toekomst en de expressie in de tegenspoed. De vrouwelijke cliënten met traumatisch hersenletsel waren meer gericht op het reflecteren op hun relaties.