De kracht van muziek(therapie) is heel breed inzetbaar, voor diverse doeleinden en doelgroepen. Muziektherapeuten gaan op zoek naar de juiste toon, zodat muziek een waardevolle toevoeging kan zijn op ieders leven. Benieuwd naar een greep uit de diverse toepassingen van muziek(therapie)? Lees dan zeker even verder, dan neem ik je per levensfase mee in hoe muziek van meerwaarde zou kunnen zijn.
Muziek(therapie) voor de allerkleinste
Muziektherapeuten kunnen met (pasgeboren) baby’s werken om de band tussen ouder en kind te bevorderen, hen kennis te laten maken met stimuli die belangrijk zijn voor hun ontwikkeling en hen te helpen ontwikkelingsdoelen te bereiken, zodat ze fysiek gezond kunnen blijven.
Ook op de afdeling neonatologie wordt steeds vaker gebruik gemaakt van deze functies bij te vroeg geboren baby’s.
Het doel is de stress die zo’n kwetsbaar kleintje door zijn toestand ondervindt te verminderen. Door middel van rustige live muziek worden bijvoorbeeld de ademhaling en hartslag rustiger en ontspannen de spieren.
Artez (een van de hogescholen die de muziektherapie opleiding aanbiedt in Nederland) deelde een mooi interview met een van haar (master)studenten, over muziektherapie voor te vroeg geboren baby’s, genaamd: “Melodieën van hoop”. Je kunt het gehele interview hier lezen. Hieronder deel ik graag wat “highlights” uit het artikel met je:
“In mijn werk op de NICU combineer ik verschillende muzikale elementen, zoals gitaarmuziek, zang, zacht neuriën en een instrument genaamd Ocean Disc om een kalmerend geluid te creëren, vergelijkbaar met de golven van de zee,” vertelt Janneke. Het doel van deze muziektherapeutische interventie is om een vertrouwd geluid te bieden aan de baby’s, vergelijkbaar met het hartgeluid in de baarmoeder, om de overgang voor deze kwetsbare kindjes te vergemakkelijken.”
Daarnaast voert Janneke een bijzondere interventie uit waarbij ze hartslagen opneemt van kindjes die mogelijk komen te overlijden. Ze legt uit: “We filteren het achtergrondgeluid en brengen de hartslag duidelijk naar voren, waarbij we het ritme als basis gebruiken. Daaroverheen nemen we een opname van een lied dat ouders kiezen als een betekenisvolle herinnering aan hun kindje. Of het nu staat voor liefde, afscheid nemen, of iets anders. We maken een gepersonaliseerde versie met gitaar en zang die past bij het tempo en ritme van de hartslag. Dit doen we vooral in kritieke situaties en het is bedoeld als een blijvende herinnering.”
Muziek(therapie) voor kinderen
Muziektherapeuten kunnen ook met (oudere) kinderen werken om hen te helpen belangrijke ontwikkelingsdoelen te bereiken. Muziek draagt namelijk bij aan de ontwikkeling op vele gebieden. Je kunt hierbij denken aan de cognitieve ontwikkeling, emotionele ontwikkeling, sociale ontwikkeling en motorische ontwikkeling.
Zo kan muziek bijvoorbeeld bijdragen aan de taalontwikkeling wanneer spreken niet vanzelfsprekend is.
Middels muziek kan namelijk laagdrempelig worden gewerkt aan de preverbale voorwaarden van de taalontwikkeling zoals het richten van de aandacht, beurtgedrag, luisterhouding en imitatie. Daarnaast lenen liedjes zich bij uitstek voor het gemakkelijk en speels (aan)leren van nieuwe woorden en begrippen.
Muziek is een fantastisch middel om de aandacht van een kind te wekken en leren richten. Kinderen reageren sterk op muziek, luisteren geboeid naar de klank van een stem of instrument, en zijn hier zo bij betrokken dat andere prikkels uit de omgeving nauwelijks of geen invloed meer hebben.
Meer weten over muziektherapie ter ondersteuning van de ontwikkeling? Je kunt er onder andere hier meer over lezen.
Maar denk bijvoorbeeld ook aan het mooie werk van Muziekids; Het verblijf van kinderen in ziekenhuizen aangenamer maken door middel van muziek dat is wat Muziekids, middels hun muziekstudio’s in ziekenhuizen, doet.
Ziek zijn is al erg genoeg, in de muziekids studio kunnen de kinderen “alles even vergeten”.
Over de kracht van muziek(therapie) binnen de kinderoncologie:
Muziek(therapie) voor tieners
Muziek beïnvloedt emotie en is een middel om emoties te ervaren en te uiten.
In deze uitdagende levensfase kunnen muziektherapeuten tieners o.a. helpen begrijpen hoe ze zich voelen en leren om dit te uiten en hiermee om te gaan, zodat ze zich minder alleen voelen, of werken aan het vergroten van het zelfvertrouwen. Bijvoorbeeld door het bespreken van liedjes, het schrijven van liedjes (songwriting methode), of het leren bespelen van een instrument.
Muziek(therapie) voor volwassenen
Luisteren naar muziek kan onze stemming, concentratievermogen, focus en productiviteit verbeteren. Daarnaast kan het stress verlagen.
Muziek stimuleert fysiologische reacties in het menselijk lichaam. Doordat muziek van invloed is op onze hersengolven kan het ons stimuleren of juist laten ontspannen. Muziektherapeuten passen dit gegeven doelgericht toe voor bijvoorbeeld het verlagen van de hartslag bij stress, het bevorderen van lichamelijke ontspanning en het verminderen van pijn(beleving).
Muziektherapeuten kunnen volwassenen helpen die fysieke, cognitieve of emotionele problemen ervaren, hetzij als gevolg van een beperking of ziekte, hetzij door stressfactoren uit het dagelijks leven.
Maar je kunt bijvoorbeeld ook denken aan het (bewust) afspelen van muziek voorafgaand aan een operatie.
Onderzoeksgroep “Muziek als medicijn” doet al een geruime tijd onderzoek naar het effect hiervan.
Een van de door hen reeds vastgestelde resultaten is dat patiënten die voor, tijdens en na een operatie via een koptelefoon naar muziek luisteren, minder verslavende pijnmedicatie nodig hebben.
Muziektherapie voor ouderen
Muziek is een krachtig middel in het verminderen van bepaalde symptomen van diverse hersenaandoeningen als Parkinson en dementie. Muziek blijkt de plasticitiet van de hersenen doorlopend te stimuleren. Daarnaast kan door het zeer gericht aanbieden van muziek en puls – effectieve verbeteringen bereikt worden bij motorische, spraak en cognitieve problemen.
Wil je weten hoe muziek van meerwaarde kan zijn voor mensen met de ziekte van Parkinson? Je kunt er hier meer over lezen.
Muziektherapie wordt in de zorg voor ouderen met dementie (gelukkig) ook steeds vaker ingezet als niet-medicamenteuze interventie bij onder andere onbegrepen gedrag of probleemgedrag.
Mensen met dementie leveren tijdens het ziekteproces veel vaardigheden in, maar wat vaak lang blijft bestaan is het vermogen muziek te herkennen. Het is prachtig om te zien hoe mensen in een gevorderd stadium van dementie muziek van vroeger kunnen herkennen en hier veel plezier aan kunnen beleven. Bij het luisteren naar muziek van vroeger komen vaak ook andere herinneringen naar boven, waarover men vaak ook weer begint te praten.
Het afspelen van muziek kan dus veel betekenen voor mensen met dementie. Afhankelijk van de soort muziek en hoe het wordt ingezet kan het o.a. helpen ontspannen bij onrust, of juist activeren. Muziek draagt op een laagdrempelige manier bij aan een prettige sfeer. Het verbetert de stemming en leidt af op stressvolle momenten. Ook kan het agressie verminderen en de communicatie bevorderen.
Mits met een aantal dingen (zoals bijvoorbeeld prikkelverwerking en het belang van stilte) rekening wordt gehouden kan iedereen de kracht van het afspelen van muziek laagdrempelig inzetten in de zorg voor mensen met dementie ter bevordering van hun kwaliteit van leven. Wil je hier ook mee aan de slag? Lees dan hier zeker even verder.
Zoals je kunt lezen is de kracht van muziek(therapie) erg breed inzetbaar. Hierdoor ziet geen een muziektherapie traject, en/of muziekinterventie, er hetzelfde uit; deze zijn altijd volledig afgestemd en op maat. Hierbij aansluitend op de hulpvraag, mogelijkheden en eventuele pathologie van een cliënt. Ben je benieuwd hoe “Your Symphony” je kan helpen met het bewust inzetten van de kracht van muziek door of voor jou? Je kunt er hier meer over lezen.