Wanneer we naar muziek luisteren treden er verschillende mechanismen in werking die in ons brein getriggerd worden en lichamelijke responsen veroorzaken. Juslin (2019) geeft een overzicht van deze verschillende mechanismen: BRECVEMA.

  • Brain stem reflex
  • Rhythmic entrainment
  • Evaluative conditioning
  • Emotional Contagion
  • Visual imagery
  • Episodic memory
  • Musical expectancy
  • Aesthetic judgement

In dit artikel vertel ik je wat meer over het mechanisme “Ritmische entrainment”, en hoe dit wordt toegepast binnen muziektherapie.

Ritmische entrainment houdt in dat lichamelijke ritmes zoals hartslag of ademhaling zich aanpassen en laten meevoeren met een extern waargenomen ritme, en er als het ware muzikale synchronisatie plaatsvindt. De puls in de muziek leidt tot afstemming met ritmische processen in het lijf.

Een eenvoudig voorbeeld hiervan is de manier waarop veel mensen instinctief hun hoofd meebewegen op het ritme van de muziek of hun looptempo (onbewust) kunnen afstemmen op muziek.

Ritmische entrainment is een belangrijk toegepast hulpmiddel binnen muziektherapie, hieronder kun je meer lezen over hoe muziektherapeuten dit gegeven bewust inzetten.

Een muziektherapeut kan het “meesleuren” van deze ritmische entrainment gebruiken om iemand te helpen zijn lichaamsspanning te reguleren en andere niet-muzikale doelen te bereiken door arousal te laten afnemen of doen toenemen.

Denk hierbij bijvoorbeeld aan het spelen van een nummer met een langzame beat om iemand te helpen zijn hartslag en ademhaling te reguleren, en hiermee ontspanning te stimuleren en pijn of angst te verminderen.

Maar ook het gebruiken van een vast ritme om iemand te ondersteunen in zijn looppatroon (bv. toepassing van RAS bij Parkinson).

Of door met het samen spelen van een bepaald ritme iemand te helpen in een “muzikale flow” te komen en zijn of haar aandacht op de muziek te richten waardoor er minder ruimte ontstaat voor negatieve (dwang) gedachten.

Of bij samenspel bewust het tempo (in fases) reduceren om iemands stressniveau te verlagen.